🌹 *स्वधास्तोत्रम्* 🌹

*ब्रह्मोवाच*

*स्वधोच्चारमात्रेण तीर्थस्नायी भवेन्नरः ।*
*मुच्यते सर्वपापेभ्यो वाजपेयफलं लभेत् ॥ १ ॥*
*स्वधा स्वधा स्वधेत्येवं यदि वारत्रयं स्मरेत् ।*
*श्राद्धस्य फलमाप्नोति कालस्य तर्पणस्य च ॥ २ ॥*
*श्राद्धकाले स्वधास्तोत्रं यः श्रृणोति समाहितः ।*
*लभेच्छ्राद्धशतानां च पुण्यमेव न संशयः ॥ ३ ॥*
*स्वधा स्वधा स्वधेत्येवं त्रिससन्ध्यं यः पठेन्नरः ।*
*प्रियां विनीतां स लभेत्साध्वीं पुत्रं गुणान्वितम् ॥ ४ ॥*
*पितृणां प्राणतुल्या त्वं द्विजजीवनरुपिणी ।*
*श्राद्धाधिष्ठातृदेवी च श्राद्धादीनां फलप्रदा ॥ ५ ॥*
*बहिर्गच्छ मन्मनसः पितृणां तुष्टिहेतवे ।*
*सम्प्रीतये द्विजातीनां गृहिणां वृद्धिहेतवे ॥ ६ ॥*
*नित्या त्वं नित्यस्वरुपासि गुणरुपासि सुव्रते ।*
*आविर्भावस्तिरोभावः सृष्टौ च प्रलये तव ॥ ७ ॥*
*ॐस्वस्तिश्च नमः स्वाहा स्वधा त्वं दक्षिणा तथा ।*
*निरुपिताश्चतुर्वेदे षट् प्रशस्ताश्च कर्मिणाम् ॥ ८ ॥*
*पुरासीस्त्वं स्वधागोपी गोलोके राधिकासखी ।*
*धृतोरसि स्वधात्मानं कृतं तेन स्वधा स्मृता ॥ ९ ॥*
*इत्येवमुक्त्वा स ब्रह्मा ब्रह्मलोके च संसदि ।*
*तस्थौ च सहसा सद्यः स्वधा साविर्बभूव ह ॥ १० ॥*
*तदा पितृभ्यः प्रददौ तामेव कमलाननाम् ।*
*तां संप्राप्य ययुस्ते च पितरश्च प्रहर्षिताः ॥ ११ ॥*
*स्वधा स्तोत्रमिदं पुण्यं यः श्रृणोति समाहितः ।*
*स स्नातः सर्वतीर्थेषु वेदपाठफलं लभेत् ॥ १२ ॥*
*॥ इति श्रीब्रह्मवैवर्तमहापुराणे प्रकृतिखण्डे ब्रह्माकृतं  स्वधास्तोत्रं सम्पूर्णम् ॥*

*स्वधास्तोत्रं मराठी अर्थ:*

ब्रह्मदेव म्हणाले:

१) स्वधा शब्दाच्या उच्चाराने माणूस तीर्थांमध्ये स्नान केल्याप्रमाणे पवित्र होतो. तो सर्व पापांतून मुक्त होऊन वाजपेय यज्ञाच्या फलाचा अधिकारी होतो.

२) स्वधा, स्वधा, स्वधा अशा तीनवेळा स्मरणाने तो श्राद्ध, काल आणि तर्पण यांच्या फलाचा प्राप्त करणारा होतो.

३) श्राद्धाच्या दिवशी जो सावधानतेने स्वधादेवीच्या या स्तोत्राचे श्रवण करतो, त्याला निःसंशय शंभर श्राद्ध केल्याचे पुण्य मिळते.

४) जो माणूस त्रिकाल संध्यासमयी स्वधा, स्वधा, स्वधा या पवित्र नामाचा पाठ करतो, त्याला विनम्र, पतिव्रता अणि प्रिय पत्नीचा लाभ होतो. तसेच त्याला सद्गुण संपन्न पुत्राचा लाभ होतो.
५) हे देवि! तूं पितरांसाठी प्राणतुल्य आहेस. ब्राह्मणांसाठी जीवनस्वरुपिणी आहेस. तूला श्राद्धकर्माची अधिष्ठात्री देवी म्हटले जाते. तुझ्या कृपेनेच श्राद्ध आणि तर्पणाचे फल मिळते.
६) तू पितरांच्या तुष्टिसाठी, ब्राह्मणांच्या प्रेमासाठी आणि गृहस्थांच्या अभिवृद्धिसाठी माझ्या मनामधून बाहेर ये.
७) सुव्रते तू नेहमी आहेस. तुझा विग्रह नित्य आणि गुणमय असतो. तूं सृष्टि बरोबरच प्रगट होतेस आणि प्रलयकाली तुझा विलय होतो.
८) तुला ॐ, नमः, स्वस्ति, स्वाहा, स्वधा तसेच दक्षिणा आहेस. चारी वेदांमध्ये तुझ्या या सहा स्वरुपांचे विवरण केलेले आहे. कर्मकाण्डी लोकांमध्ये या सहा नावाना मोठी मान्यता आहे.
९) हे देवि ! तू या आधि गोलोकांत ' स्वधा ' नावाची गोपी होतीस आणि राधेची सखी होतीस. भगवान श्रीकृष्णाने तुला आपल्या वक्षःस्थळावर धारण केले होते. यामुळे तुला स्वधा हे नाव मिळाले.
१०) अशा प्रकारे देवी स्वधाचे गुणगान करुन ब्रह्मदेव आपल्या सभेंत विराजमान झाले. इतक्यांत भगवती स्वधा त्यांच्यासमोर प्रगट झाली.
११) तेव्हां पितामहाने त्या कमलनयनी देवीला पितरांना समर्पित केले. त्या देवीच्या प्राप्तीमुळे पितर अत्यंत आनंदित झाले व आपल्या लोकी निघून गेले.
१२) हे भगवती स्वधादेवीचे परम पावन स्तोत्र आहे. जो कोणी समर्पित वृत्तीने हे ऐकेल त्याला सर्व तीर्थांमध्ये स्नान केल्याचे पुण्य तसेच वेदपाठाचे फल प्राप्त होते.
अशा रीतीने श्रीब्रह्मवैवर्त पुराणांतील प्रकृतीखंडांतील हे ब्रह्मदेवाने रचिलेले स्वधा स्तोत्र येथे पुरे झाले. 

*संकलन :- अशोककाका कुलकर्णी*